Αυτός είναι ο λόγος που από το 1950 το ανθρώπινο γένος είναι στο κατώφλι μου και μου χτυπάει την πόρτα. Δεν έχει σημασία το πού έχω ζήσει ή το πόσο μακριά έχω βρεθεί. Από τότε που εξέδωσα το πρώτο μου βιβλίο^* πάνω στο θέμα, η ζωή μου έπαψε να μου ανήκει αποκλειστικά.

Μου αρέσει να βοηθώ άλλους και το λογαριάζω ως τη μεγαλύτερη χαρά στη ζωή να βλέπω έναν άνθρωπο να απελευθερώνει τον εαυτό του από τις σκιές που σκοτεινιάζουν τις μέρες του.

Αυτές οι σκιές τού φαίνονται τόσο βαριές και τον λυγίζουν τόσο που όταν διαπιστώνει ότι είναι σκιές και ότι μπορεί να δει μέσα απ’ αυτές, να περπατήσει μέσα απ’ αυτές και να βρεθεί πάλι στον ήλιο, αισθάνεται άπλετη χαρά. Και, σίγουρα, αισθάνομαι ακριβώς την ίδια χαρά μ’ εκείνον.

Έχω δει πολλή ανθρώπινη αθλιότητα. Ως νεαρός, περιπλανήθηκα στην Ασία, και είδα τον πόνο και την εξαθλίωση υπανάπτυκτων χωρών που μαστίζονταν από τον υπερπληθυσμό και την έλλειψη εκπαίδευσης. Έχω δει ανθρώπους αδιάφορους να περπατούν πατώντας πάνω σε άτομα που πέθαιναν στο δρόμο. Έχω δει παιδιά πετσί και κόκαλο να κυκλοφορούν ντυμένα με ρούχα που ήταν χειρότερα κι από κουρέλια. Και μέσα σ’ αυτή τη φτώχια και την εξαθλίωση βρήκα μέρη ιερά όπου η σοφία ήταν μεγάλη· την είχαν, όμως, προσεκτικά κρυμμένη και δεν τη διέδιδαν, παρά μόνο ως δεισιδαιμονία. Αργότερα, στα δυτικά πανεπιστήμια, είδα τον Άνθρωπο πωρωμένο με την ύλη και με όλες του τις δολοπλοκίες· τον είδα να κρύβει κι αυτή την ελάχιστη σοφία που κατείχε μέσα σε αυστηρές αίθουσες και να την κάνει απρόσιτη για τον κοινό και λιγότερο προνομιούχο θνητό. Έζησα έναν τρομερό πόλεμο και δεν είδα τη φρίκη και τον πόνο του να καταλαγιάζει κι με μια μόνο λέξη αξιοπρέπειας ή ανθρωπιάς. Δεν έζησα απομονωμένα και περιφρονώ το σοφό που δεν έζησε πραγματικά τη ζωή και το λόγιο που δε θα μοιραστεί τη γνώση του.

Υπήρξαν πολλοί σοφότεροι από εµένα, αλλά λίγοι έχουν διανύσει τόσο δρόµο.

Έχω δει τη ζωή από πάνω προς τα κάτω κι από κάτω προς τα πάνω. Ξέρω πώς φαίνεται από μέσα κι από έξω. Και ξέρω πως υπάρχει σοφία και πως υπάρχει ελπίδα.

Τυφλός, με βλάβη των οπτικών νεύρων και κουτσός από τραύματα στο γοφό και στη σπονδυλική στήλη, κατά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, βρέθηκα αντιμέτωπος με ένα σχεδόν ανύπαρκτο μέλλον. Ο υπηρεσιακός μου φάκελος ανέφερε: «Ο αξιωματικός αυτός δεν έχει καμία απολύτως τάση νευροπάθειας ή ψυχοπάθειας», πρόσθετε, όμως: «έχει αποκτήσει μόνιμη σωματική αναπηρία». Κι ακολούθησε άλλο ένα χτύπημα – η οικογένειά μου και οι φίλοι μου με εγκατέλειψαν, επειδή υποτίθεται πως ήμουν ανίατα ανάπηρος και, κατά πάσα πιθανότητα, ένα βάρος γι’ αυτούς για το υπόλοιπο της ζωής μου. Παρ’ όλ’ αυτά, κατάφερα σιγά σιγά να ξαναβρώ την υγεία και τη δύναμή μου μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, χρησιμοποιώντας μόνο αυτά που γνώριζα και όσα μπορούσα να συναγάγω για τον Άνθρωπο και τη σχέση του με το σύμπαν. Δεν είχα καμία βοήθεια· αυτά που έπρεπε να ξέρω έπρεπε πρώτα να τα βρω. Και είναι κάπως δύσκολο να μελετάς χωρίς να μπορείς να δεις. Συνήθισα να μου λένε ότι ήταν εντελώς αδύνατο, ότι δεν υπήρχε διέξοδος, ότι δεν υπήρχε καμία ελπίδα. Ωστόσο, κατάφερα να δω και πάλι και να περπατήσω και πάλι, και δημιούργησα μια εντελώς καινούρια ζωή – μια ζωή ευτυχισμένη, γεμάτη, και, ελπίζω, χρήσιμη. Οι μόνες στιγμές που φέρνουν θλίψη είναι όταν κάποιοι μισαλλόδοξοι λένε στους άλλους ότι όλα είναι άσχημα, ότι δεν υπάρχει διέξοδος, ότι δεν υπάρχει ελπίδα πουθενά, ότι όλα είναι θλιβερά, τα ίδια και τα ίδια, ερημιά, και ότι κάθε προσπάθεια που κάνει κάποιος για να βοηθήσει το συνάνθρωπό του είναι ανειλικρινής. Ξέρω πως δεν είναι αλήθεια.

Έτσι, λοιπόν, η δική μου φιλοσοφία λέει πως θα πρέπει κανείς να μοιράζεται τη σοφία που κατέχει, να δείχνει στους άλλους πώς να βοηθούν τον εαυτό τους και να συνεχίζει το δρόμο του παρ’ όλες τις καταιγίδες, επειδή πάντα τις ακολουθεί γαλήνη. Και θα πρέπει ν’ αγνοεί τα γιουχαΐσματα από τον εγωιστή διανοούμενο που φωνάζει και λέει: «Μην αποκαλύπτεις την αλήθεια. Άσε να τη γνωρίζουμε μόνο εμείς. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να καταλάβουν».

Επειδή, όμως, δεν έχω δει ποτέ να ωφελεί κανέναν η σοφία που κρατά κανείς για τον εαυτό του και επειδή μ’ αρέσει να βλέπω τους άλλους ευτυχισμένους και διαπιστώνω ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων μπορούν να καταλάβουν, και όντως καταλαβαίνουν, θα συνεχίσω να γράφω, να δουλεύω και να διδάσκω όσο υπάρχω.

Γιατί δε γνωρίζω κανέναν που να έχει το μονοπώλιο στη σοφία αυτού του σύμπαντος. Ανήκει σ’ εκείνους που μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν για να βοηθήσουν τον εαυτό τους και τους άλλους.

Αν γνωρίζαμε και κατανοούσαμε τα πράγματα λίγο περισσότερο, θα ζούσαμε όλοι μας πιο ευτυχισμένοι.

Και υπάρχει τρόπος να τα μάθουμε, υπάρχει δρόμος προς την ελευθερία.

Το παλαιό πρέπει να παραχωρήσει τη θέση του στο καινούργιο, το ψέμα πρέπει να αποκαλυφθεί από την αλήθεια, και η αλήθεια, αν και την πολεμούν, στο τέλος θα λάμψει.

*Το βιβλίο Διανοητική: Η Σύγχρονη Επιστήμη της Πνευματικής Υγείας εκδόθηκε το Μάιο του 1950.